Cümlenin öğeleri

Türk Dili ve Edebiyatı 

Cümlenin Öğeleri:

Kavramlar:

1. Yüklem
2. Özne (Kim, ne)
3. Nesne ( Belirtili (Kimi, Neyi), Belirtisiz (Ne, Kim))
4. Dolaylı Tümleç (Kime, Kimde, Kimden, Nereye, Nerede, Nereden, Neye, Neyde, Neyden)
5. Zarf Tümleci (Nasıl, ne zaman, Ne Kadar, Niye, Niçin, Neden)
6. Edat (İlgeç) Tümleci (Ne ile, Ne İçin, Kiminle, Kimin İçin)

   Bu günkü konumuz, Cümlenin Öğeleri, aslında basit bir konu olmak ile birlikte, insanların özelliklede Türk insanlarının bu konu hakkında en azından kavramları veya cümlenin öğelerinin bilmesi gerektiğini inanıyorum ben. şimdilik kendi fikirlerimi bir kenara bırakarak, konu anlatımına geçelim.

   Bu günkü, Edebiyat dersinin konusunu ben fazla uzatmadan kendi bildiğim bilgiler ile anlatmaya çalışacağım.

   Birinci olarak eğer kurduğunuz cümlenin fiili var diyelim, ben bu fiile artık yüklem demeye başlayacağım, o zaman yüklemin tanımını yaparak başlayalım.

   Yüklem: Kip ve kişi eki alıp iş, oluş, hareket bildirerek cümleyi bir yargıya bağlayan sözcük yada sözcük öbeğidir. Bu arada söylemeyi unutmadan, Yüklem, kurallı cümlelerin sonunda bulunur ( bu cümlede olduğu gibi)

     Örnek olarak:

       Bugün çocuklar için kek yapacağım.

       Bazılarınız futbol takımına seçilebilir.

   Yukarıda Eğik ve Kalın bir şekilde belirttiğim yer cümlenin Yüklemidir, eğer cümlenizde yüklemi belirleyemez iseniz, diğer şeyleri de bulamazsınız, bulsanız bile bu işlem size çok zaman kaybettirecektir.

   Evet, yüklemi yani soru sorulacak kişiyi bulduğumuz için şimdi soruları ona yönelterek diğer öğelerin bulunmasını sağlayacağız, şimdi size zaman kaybettirmeden diğer bir öğeye geçelim.

   Şimdiki başlığımız ise Özne, yükleme   bulduğumuz zaman yükleme yöneltilecek olan   "Kim, Ne" sorularına cevap verecek olan bir   öğedir. Bu arada cümlede Gizli Özne   olabileceğini de unutmamak gerekir.

   Sizlere bir kaç tane de örnek vereyim belki işinize yarar:

   Örnek:

     Simitçi, simitleri tablasına yerleştiriyor. 

       ( bu cümlenin yüklemi yerleştiriyor, Yükleme sorulan "Kim" sorusu bize Özne'yi gösteriyor.)

   Bu arada sizler için bu makalenin sonunda küçük bilgi notları bıraktım resim şeklinde ister seniz onları da Google Drive üzerinden indirerek çalışabilirsiniz.

   Bir diğer ana başlığımız ise Nesne, ben size kısaca bir tanımını yazayım:

   Nesne, öznenin yaptığı işten etkilenen öğedir. 
yükleme sorulan Belirtili nesneler için 
Kimi, Neyi; Belirtisiz nesneler için de Ne, Kim 
sorusuyla ikisinin de cevabı bulunur.

Örnek:

 Kardeşim için bu saati beğendim. 

 Kardeşim için bir saat beğendim.

   Sizce bu cümlelerden hangisinden Belirtili hangisinde belirtisiz nesneler kullanılmıştır, 
aşağıdaki yorumlar kısmında belirtir iseniz sevinirim ayrıca doğru bilen ilk kişiye 
1 aylık Amazon Video Prime üyeliği vereceğim.



    Evet aslında şuanda cümlenin temel yapısı oturmuş durumda ama biz kuracağımız bu cümleleri
 biraz Dolaylı tümleç katarak güzelleştirelim, ne dersiniz?

   Dolaylı Tümleç, Yüklemi; yer, yön bakımından 
 tamamlayan öğelerdir. yükleme sorulan 
 "Kime, Kimde, Kimden, Nereye, Nerede, Nereden, 
 Neye, Neyde, Neyden" sorularına cevap veren 
 cümlenin öğesidir, bu sorulara göre, dolaylı 
 tümleç olan öğe "-e, -de, -den" durum eklerinden 
 birini alır, dikkat etmen lazım,
 bu bilgileri unutma

   Örnek:

     Bütün yolcular arabaya bindi.

        Cevapları yorum kısmında bekliyorum.

    Zarf tümleci: Yüklemi; durum, zaman, miktar, yer-yön ve sebep gibi yönlerden tamamlayan 
öğelerdir. Yükleme sorulan "Nasıl, ne zaman, 
Ne Kadar, Niye, Niçin, Neden" soruları ile bulunur.

   Uyarı: Bir cümlede birden fazla Zarf Tümleci 
olabilir, Yer-yön zarfları ek alırsa zarf tümleci 
olmaz. bunlar da hatırlamamız gereken önemli 
bilgiler

 Örnek:

   Okuldan eve yürüyerek giderdim.

     Gerekli soruları sorun cevabı bulun.

   İlgeç edatı: yükleme; amaç, araç, birliktelik, 
neden yönlerinden tamamlayan " İle, İçin" 
ilgeçleriyle oluşturulmuş öğelerdir. 
Yükleme sorulan "Ne ile, Ne İçin, Kiminle, 
Kimin İçin" sorularıyla bulunur.

 Örnek:

   Bu yıl bizim memlekete uçakla gideceğiz.

Yazar: Batuhan Özdoğan

   okuduğunuz için teşekkür ederim:

     Kısa Notları indirmek için:

       Lütfen tıklayınız

     Bu arada yukarıda yaptığımız yarışmaya ilk ve doğru cevap yazan kişi kazanacaktır, hesabı en geç 1 hafta içerisinde kendine bildireceğiz.